سوره عصرسوره عصر، یکصد و سومین سوره قرآن کریم می باشد و در مکه نازل شده است. ۱ - وجه تسمیهخداوند در نخستین آیه این سوره به «عصر» قسم یاد کرده است، و به همین دلیل هم «عصر» نامیده شده است. سوره در جواب این قسم، به خلاصه‌ای از معارف قرآن اشاره می‌کند، و تمامی معارف قرآنی و مقاصد مختلف آن را که عبارتند از: ایمان، عمل صالح، حق و صبر، در کوتاه‌ترین بیان خلاصه کرده، ۲ - مراد از عصردرباره مراد از عصر که بدان قسم یاد شده، نظرات مختلفی بیان شده است، هم چون: ۱. از نظر مضمونی که دو آیه بعد از والعصر دارند، مناسب تر آن است که منظور از عصر، عصر ظهور رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم باشد، که عصر طلوع اسلام بر افق مجتمع بشری، و ظهور و غلبه حق بر باطل است، چون مضمون دو آیه بعد این است که خسران نوع انسان را فراگیر است و تنها کسانی را فرا نمی‌گیرد که از حق پیروی نموده، و در برابر آن صبر کنند، و این اقلیت عبارتند از کسانی که به خدا و روز جزا ایمان آورده و عمل صالح کنند. ۲. مراد از عصر، وقت عصر، یعنی آخر روز است، چون این وقت دلالت دارد بر تدبیر ربوبی که روز را می‌برد و شب را می‌آورد، و قدرت و سلطنت را از سلطان روز یعنی خورشید سلب می‌کند. ۳. مراد نماز عصر است، که نماز وسطی است که از همه نمازهای یومیه فضیلت بیش تری دارد. ۴. مراد شب و روز است، که در اصطلاح به آنها عصران گفته می‌شود. ۵. منظور از عصر دهر است، که در آن عجائبی وجود دارد، که بر قدرت ربوبی دلالت دارد. ۶. در بعضی از روایات آمده که منظور، عصر ظهور مهدی علیه‌السّلام است که در آن عصر حق بر باطل به طور کامل غلبه کند. ۳ - ویژگی‌های سوره۱. سه آیه، چهارده کلمه و ۷۳ یا ۶۸ حرف دارد. ۲. در ترتیب نزول، سیزدهمین و در قرآن کریم یکصد و سومین سوره است. ۳. پس از سوره انشراح و پیش از هجرت در مکه نازل شد. گرچه برخی آن را مدنی دانسته‌اند؛ ولی قول نخست، مشهور و درست تر است. ۴. از سوره‌های مفصل و از نوع قصار آن است. ۵. بیست و سومین و آخرین سوره‌ای است که با سوگند آغاز می‌شود. ۶. برخی گفته‌اند آیه ((ان الانسان لفی خسر)) با استثنای بعدش ((الا الذین آمنوا) …) ( نسخ شده است؛ که چندان صحیح نیست.) ۴ - محتوای سوره۱. سوگند به عصر؛ ۲. ایمان و عمل صالح، عامل نجات انسان‌ها از زیانکاری و خسران؛ ۳. اشاعه فرهنگ صبر و استقامت در جامعه. [۲]
هاشم زاده هریسی، هاشم، ۱۳۱۷، شناخت سوره‌های قرآن، ص۵۹۵.
[۵]
جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۵.
[۷]
رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص۵۹۰.
۵ - کاربرد فقهیاز آن در باب صلات سخن گفته‌اند. ۶ - استحبابقرائت سوره عصر در نمازهای نافله مستحب است. [۸]
کشف الغطاء، ج۳، ص۴۷۸.
از امام صادق علیه السّلام روایت شده که فرمود: «هر کس سوره عصر را در نمازهای مستحب تلاوت کند خداوند او را در روز قیامت با چهره نورانی، خندان و شادمان بر می‌انگیزد تا وارد بهشت گردد».۷ - در نمازخواندن سوره‌های عصر، نصر و کوثر در رکعت دوم نماز شفع [۱۰]
کشف الغطاء، ج۳، ص۴۸۱.
( نماز شب ) و تلاوت سوره عصر در پایان خطبه نخست نماز جمعه وارد شده است.۸ - پانویس
۹ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۵، ص۳۹۰، برگرفته از مقاله«سوره عصر». فرهنگ نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «سوره عصر». |